Clozaril: Effectieve Behandeling bij Therapieresistente Schizofrenie
| Productdosering: 100mg | |||
|---|---|---|---|
| Verpakking (aantal) | per pill | Prijs | Kopen |
| 60 | €0.75 | €45.19 (0%) | 🛒 In winkelwagen |
| 90 | €0.57 | €67.79 €50.96 (25%) | 🛒 In winkelwagen |
| 120 | €0.47 | €90.38 €56.73 (37%) | 🛒 In winkelwagen |
| 180 | €0.38 | €135.57 €69.23 (49%) | 🛒 In winkelwagen |
| 270 | €0.32 | €203.36 €87.50 (57%) | 🛒 In winkelwagen |
| 360 | €0.29
Beste per pill | €271.15 €102.88 (62%) | 🛒 In winkelwagen |
| Productdosering: 50mg | |||
|---|---|---|---|
| Verpakking (aantal) | per pill | Prijs | Kopen |
| 90 | €0.48 | €43.27 (0%) | 🛒 In winkelwagen |
| 120 | €0.43 | €57.69 €51.92 (10%) | 🛒 In winkelwagen |
| 180 | €0.39 | €86.54 €70.19 (19%) | 🛒 In winkelwagen |
| 270 | €0.36 | €129.80 €98.07 (24%) | 🛒 In winkelwagen |
| 360 | €0.34
Beste per pill | €173.07 €124.03 (28%) | 🛒 In winkelwagen |
Synoniemen | |||
Clozapine, verhandeld onder de merknaam Clozaril, vertegenwoordigt een atypisch antipsychoticum van de tweede generatie en wordt beschouwd als de gouden standaard voor de farmacologische behandeling van therapieresistente schizofrenie. Het onderscheidt zich fundamenteel van andere antipsychotica door zijn unieke receptoraffiniteitsprofiel en zijn bewezen werkzaamheid in gevallen waar andere antipsychotische middelen onvoldoende effect hebben gesorteerd. Het gebruik vereist een strikt monitoringsprotocol vanwege het potentieel voor ernstige bijwerkingen, zoals agranulocytose, wat een verplicht registratiesysteem noodzakelijk maakt. Desalniettemin blijft het een onmisbaar therapeutisch instrument binnen de psychiatrie voor een specifieke en complexe patiëntenpopulatie.
Features
- Werkzame stof: Clozapine
- Farmacotherapeutische groep: Atypisch antipsychoticum (dibenzodiazepinederivaat)
- Toedieningsvorm: Omhulde tabletten (25 mg, 100 mg)
- Uniek werkingsmechanisme: Blokkade van dopamine D4-receptoren, evenals serotonine (5-HT2A/2C), adrenerge (α1/α2), histaminerge (H1) en muscarine (M1) receptoren
- Vereist verplichte monitoring van leukocyten- en neutrofielentellingen (bloedbeeldcontroles)
- Beschikbaar uitsluitend via een geregistreerd distributiesysteem (bijv. het Clozaril Patiënten Monitoringssysteem)
Benefits
- Superieure effectiviteit bij het verminderen van zowel positieve (bijv. hallucinaties, wanen) als negatieve (bijv. apathie, emotionele vervlakking) symptomen van schizofrenie bij therapieresistente patiënten.
- Aantoonbaar lagere incidentie van extrapiramidale bijwerkingen (EPS) zoals parkinsonisme en tardieve dyskinesie in vergelijking met typische antipsychotica.
- Gereduceerd risico op suïcidaliteit bij patiënten met schizofrenie of schizoaffectieve stoornis.
- Verbetering van de algehele kwaliteit van leven en psychosociale functie bij responders door betere symptoomcontrole.
- Therapeutische optie voor patiënten die intolerante of non-responsieve zijn gebleken voor andere antipsychotische behandelingen.
Common use
Clozaril (clozapine) is primair geïndiceerd voor de behandeling van therapieresistente schizofrenie bij volwassenen. Therapieresistentie wordt gedefinieerd als een gebrek aan bevredigende klinische verbetering ondanks het gebruik van opeenvolgende antipsychotische middelen, waarvan ten minste twee van verschillende chemische klassen, gedurende een adequate duur en dosering. Daarnaast is het goedgekeurd voor de behandeling van suïcidaal gedrag bij patiënten met schizofrenie of schizoaffectieve stoornis. Off-label wordt het soms overwogen bij de behandeling van parkinsonpsycose en bepaalde ernstige vormen van bipolaire stoornis.
Dosage and direction
De dosering is strikt individueel en moet worden ingesteld onder nauw toezicht van een gespecialiseerd psychiater.
- Initiële dosering: 12,5 mg (een half tablet van 25 mg) eenmaal daags of tweemaal daags op de eerste dag, gevolgd door een gefaseerde titratie.
- Titratie: De dosis dient geleidelijk te worden verhoogd, meestal met 25-50 mg per dag, tot een effectieve onderhoudsdosering wordt bereikt.
- Therapeutisch doseringsbereik: Meestal tussen 300 mg en 450 mg per dag, verdeeld over twee of drie doses. Sommige patiënten kunnen reageren op lagere doses (200-300 mg/dag), terwijl anderen doses tot 600-900 mg/dag kunnen vereisen (binnen de maximaal aanbevolen grenzen).
- Onderhoudsdosering: De laagst effectieve dosis dient te worden gebruikt om een stabiele remissie te handhaven.
- Toediening: Oraal innemen, bij voorkeur bij of na een maaltijd om gastro-intestinale irritatie te minimaliseren.
Precautions
- Agranulocytose: Het risico op agranulocytose (een potentieel levensbedreigende daling van de witte bloedcellen) vereist verplichte, levenslange wekelijkse bloedcontroles gedurende de eerste 18 weken, gevolgd door maandelijkse controles bij stabiele waarden. Het medicijn moet onmiddellijk worden gestaakt bij tekenen van beenmergdepressie.
- Myocarditis en cardiomyopathie: Waakzaamheid is geboden voor vroege symptomen zoals onverklaarde vermoeidheid, dyspnoe, koorts, pijn op de borst of palpitaties, vooral tijdens de eerste twee behandelingsmaanden.
- Convulsies: Dosisafhankelijk risico op toevallen. Voorzichtigheid is geboden bij patiënten met een voorgeschiedenis van epilepsie.
- Metabool syndroom: Regelmatige monitoring van gewicht, bloeddruk, bloedsuiker (HbA1c) en lipidenprofiel is essentieel vanwege het risico op gewichtstoename, diabetes mellitus type 2 en dyslipidemie.
- Sedatie en orthostatische hypotensie: Kan optreden, vooral tijdens de titratiefase. Patiënten moeten worden gewaarschuwd voor activiteiten die alertheid vereisen (zoals autorijden).
- Maagdarmhypomotiliteit: Ernstige constipatie kan optreden en moet actief worden gemonitord en behandeld vanwege het risico op ileus.
Contraindications
- Gekende overgevoeligheid voor clozapine of voor een van de hulpstoffen van het preparaat.
- Onbehandelde beenmergdepressie.
- Eerdere clozapine-gerelateerde agranulocytose of ernstige granulocytopenie.
- Gelijktijdig gebruik met andere geneesmiddelen met een bekend potentieel om agranulocytose of granulocytopenie te veroorzaken (bijv. sommige cytostatica, pyrazolonderivaten).
- Onbehandelde of slecht gecontroleerde epilepsie.
- Ernstige cardiale aandoeningen (bijv. myocarditis in de voorgeschiedenis, ongecontroleerde hartfalen).
- Ernstige nier- of leverinsufficiëntie.
- Acuut alcohol-, barbituraat-, opioïde- of vergelijkbare intoxicatie.
- Paralyticus ileus.
Possible side effect
Veelvoorkomende bijwerkingen (>1/10):
- Sedatie (slaperigheid), duizeligheid
- Hoofdpijn
- Speekselvloed (meestal ’s nachts)
- Tachycardie (versnelde hartslag)
- Orthostatische hypotensie
- Constipatie
- Gewichtstoename
- Koorts
Minder vaak voorkomende bijwerkingen (1/100 tot 1/10):
- Hyperglykemie, diabetes mellitus
- Dyslipidemie
- Hypersalivatie (overmatige speekselproductie)
- Misselijkheid, braken
- Visusstoornissen
- Urineretentie
- Spierstijfheid of -zwakte
Zeldzame maar ernstige bijwerkingen (<1/1000):
- Agranulocytose / granulocytopenie
- Myocarditis, cardiomyopathie
- Convulsies
- Neuroleptisch maligne syndroom (NMS)
- Ileus
- Hepatitis
- Interstitiële nefritis
- Diepe veneuze trombose, longembolie
Drug interaction
Clozapine heeft een complex interactieprofiel, voornamelijk gemetaboliseerd door CYP1A2, en in mindere mate door CYP2D6 en CYP3A4.
- Sterke CYP1A2-remmers (bv. fluvoxamine, ciprofloxacine): Kunnen de clozapineplasmaspiegels aanzienlijk verhogen, waardoor het risico op toxiciteit toeneemt. Dosisaanpassing en nauwere monitoring zijn vereist.
- CYP1A2-inducers (bv. roken, rifampicine, carbamazepine): Kunnen de clozapineplasmaspiegels significant verlagen, mogelijk leidend tot onderbehandeling. Stoppen met roken vereist een onmiddellijke dosisverlaging.
- Benzodiazepinen en andere CNS-depressiva (bv. alcohol, opioïden): Potentiëren het sedatieve effect en het risico op ademhalingsdepressie.
- Geneesmiddelen die QT-verlenging veroorzaken (bv. bepaalde antiaritmica, macrolide-antibiotica, andere antipsychotica): Additief risico op levensbedreigende cardiale aritmieën.
- Antihypertensiva: Versterkt effect op bloeddrukdaling.
- Lithium en andere antipsychotica: Verhoogd risico op neurologische bijwerkingen (o.a. NMS, convulsies).
Missed dose
- Indien een dosis wordt vergeten, dient deze zo snel mogelijk in te worden genomen, tenzij het bijna tijd is voor de volgende geplande dosis.
- Sla de vergeten dosis over en hervat het normale doseringsschema. Nooit een dubbele dosis innemen om een vergeten dosis goed te maken.
- Bij twijfel dient contact te worden opgenomen met de voorschrijvend arts of apotheker.
Overdose
Symptomen van overdosering zijn voornamelijk een uitvergroting van de farmacologische effecten en kunnen zijn: diepe sedatie, verwardheid, coma, ernstige hypotensie, tachycardie, ademhalingsdepressie, hypersalivatie en mogelijk convulsies. Myocarditis en aritmieën kunnen optreden. Er bestaat geen specifiek antidotum. De behandeling is ondersteunend en symptomatisch, inclusief bewaking van vitale functies op een intensive care-afdeling. Gastro-intestinale decontaminatie (actieve kool) kan overwogen worden indien de intoxicatie recent is. Hemodialyse is niet effectief.
Storage
- Buiten het zicht en bereik van kinderen bewaren.
- Bewaren in de originele verpakking ter bescherming tegen licht en vocht.
- Bewaar bij kamertemperatuur (maximaal 30°C).
- Niet gebruiken na de vervaldatum (EXP) die op de verpakking staat vermeld.
- Geneesmiddelen niet weggooien via afvalwater of huishoudelijk afval. Vraag de apotheker naar de juiste manier van vernietigen.
Disclaimer
Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve en informatieve doeleinden en vormt geen medisch advies. Het is geen vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Gebruik Clozaril uitsluitend zoals voorgeschreven door een gekwalificeerde arts. Neem altijd contact op met uw arts of apotheker voor advies over uw specifieke medische situatie, mogelijke bijwerkingen of interacties. Nooit een behandeling starten, wijzigen of staken zonder overleg met uw behandelend arts.
Reviews
- “Clozaril was een keerpunt in de behandeling van mijn therapieresistente schizofrenie. De wekelijkse bloedafnames zijn belastend, maar de mentale helderheid die het heeft gebracht is onbetaalbaar.” – Anonieme patiënt, 42 jaar.
- “Als psychiater beschouw ik clozapine als het meest krachtige instrument in ons arsenaal voor de meest complexe gevallen. Het vereist een hoog niveau van toewijding van zowel de clinicus als de patiënt vanwege het monitoringsregime, maar de beloning in termen van respons kan buitengewoon zijn.” – Dr. M. van Dijk, psychiater.
- “De bijwerkingen, met name gewichtstoename en sedatie, zijn een uitdaging. Echter, de afname van de psychotische symptomen maakt het voor mij de moeite waard. Een constante afweging onder begeleiding.” – Anonieme patiënt, 35 jaar.
- “Het bewijs voor de superioriteit van clozapine bij therapieresistentie is robuust. Het blijft de enige behandeling met een A-aanbeveling in alle internationale richtlijnen voor deze indicatie, ondanks de management-uitdagingen.” – Prof. dr. A. Jansen, hoogleraar psychiatrie.