Metoclopramide: Snelle en Effectieve Maag-Darmmotiliteitsregulatie
Metoclopramide is een bewezen prokineticum dat de maaglediging versnelt en misselijkheid en braken effectief onderdrukt. Het middel werkt centraal en perifeer door antagonisme van dopamine-D₂-receptoren en gedeeltelijke agonistische activiteit op 5-HT₄-receptoren. Geschikt voor zowel acute als chronische gastrointestinale indicaties, biedt het snelle symptoomverlichting met een voorspelbaar farmacologisch profiel. Het wordt frequent ingezet bij postoperatieve nausea, gastroparese en gastro-oesofageale reflux.
Features
- Werkzame stof: Metoclopramidehydrochloride
- Farmacologische klasse: Dopamineantagonist en serotonine-agonist
- Toedieningsvormen: Oraal (tabletten, drank), injecteerbaar (intramusculair/intraveneus)
- Snelle opname en begin van werking (binnen 30–60 minuten oraal)
- Eliminatiehalfwaardetijd: circa 4–6 uur
- Uitscheiding: voornamelijk renale excretie van ongewijzigde stof en metabolieten
Benefits
- Versnelt de maaglediging en verbetert de gastro-intestinale motiliteit
- Vermindert effectief misselijkheid en braken door centrale en perifere werking
- Verbetert symptomen van gastroparese en refluxziekte
- Geschikt voor kortdurend en ondersteunend chronisch gebruik onder toezicht
- Breed inzetbaar in verschillende klinische settings (postoperatief, oncologisch, functioneel)
- Complementeert andere anti-emetische therapieën zonder significante farmacokinetische interacties
Common use
Metoclopramide wordt primair voorgeschreven voor de behandeling van misselijkheid en braken van uiteenlopende etiologie, waaronder postoperatieve nausea, chemotherapie-geïnduceerd braken, en migraine-gerelateerde gastro-intestinale stoornissen. Daarnaast is het geïndiceerd bij gastroparese (diabetisch of idiopathisch) en ter ondersteuning bij radiologische onderzoeken van het maag-darmkanaal. Off-label wordt het soms gebruikt bij lactatieproblemen en hardnekkige hik.
Dosage and direction
De dosering is afhankelijk van de indicatie, leeftijd en toedieningsweg. Voor volwassenen bedraagt de orale dosering gewoonlijk 10 mg, 3–4 maal daags voor de maaltijd en voor het slapengaan. Intraveneuze of intramusculaire toediening: 10 mg tot 3–4 maal per dag. Maximale dagdosering: 0,5 mg/kg lichaamsgewicht of 30 mg voor volwassenen. Bij ernstige nierinsufficiëntie dosis aanpassen. Niet langer dan 12 weken gebruiken vanwege risico op tardieve dyskinesie.
Precautions
Wees voorzichtig bij patiënten met een voorgeschiedenis van depressie, Parkinsonisme, of epilepsie. Vermijd langdurig gebruik i.v.m. risico op extrapiramidale bijwerkingen en tardieve dyskinesie. Monitor elektrolyten bij langdurig gebruik (risico op hypokaliëmie). Gebruik met voorzichtigheid bij astmapatiënten en ouderen (verhoogde gevoeligheid voor bijwerkingen). Zwangerschap: alleen gebruiken indien strikt noodzakelijk (categorie B1).
Contraindications
Gecontra-indiceerd bij overgevoeligheid voor metoclopramide of andere componenten. Niet gebruiken bij feochromocytoom, mechanische darmobstructie, gastro-intestinale perforatie of bloeding. Vermijd bij patiënten met epilepsie of bewegingsstoornissen (parkinsonisme, tardieve dyskinesie). Gecontra-indiceerd gelijktijdig met levodopa of dopamine-agonisten. Niet toedienen na inname van geneesmiddelen met extrapiramidale bijwerkingen.
Possible side effect
Vaak (≥1/10): slaperigheid, vermoeidheid. Soms (≥1/100): diarree, extrapiramidale symptomen (akathisie, dystonie), hyperprolactinemie. Zelden (≥1/1000): tardieve dyskinesie, neuroleptisch maligne syndroom, convulsies. Zeer zeldzaam (<1/10.000): agranulocytose, methemoglobinemie. Overige: duizeligheid, hypotensie, galactorea.
Drug interaction
Vermijd gelijktijdig gebruik met centrale depressiva (alcohol, opioïden, sedativa) i.v.m. versterking sedatie. Verhoogt de absorptie van paracetamol, tetracycline, levodopa. Anticholinergica verminderen de effectiviteit. Serotonergische geneesmiddelen (SSRI’s, tramadol) kunnen risico op serotoninesyndroom verhogen. CYP2D6-remmers (bv. fluoxetine) kunnen de plasmaconcentratie verhogen.
Missed dose
Indien een dosis vergeten is, neem deze dan zo snel mogelijk in, tenzij het bijna tijd is voor de volgende dosis. Sla de vergeten dosis over en hervat het normale schema. Neem nooit een dubbele dosis om een vergeten dosis in te halen.
Overdose
Symptomen: slaperigheid, verwardheid, extrapiramidale verschijnselen, convulsies. Behandeling: maaglediging indien recent ingenomen, symptomatische behandeling. Bij ernstige extrapiramidale reacties: biperideen of benzodiazepinen. Monitor vitale functies en overweeg opname bij bewustzijnsveranderingen. Er bestaat geen specifiek antidotum.
Storage
Bewaren bij kamertemperatuur (15–25°C), beschermd tegen licht en vocht. Buiten bereik van kinderen houden. Niet gebruiken na de vervaldatum. Injectievloeistof niet bevriezen.
Disclaimer
Dit geneesmiddel is uitsluitend op voorschrift verkrijgbaar. De informatie in deze productkaart is uitsluitend bedoeld voor medische professionals en dient niet als vervanging van professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Lees vóór gebruik de volledige professionele productinformatie. De behandelend arts dient altijd de risico-batenverhouding per individuele patiënt te beoordelen.
Reviews
Klinische evaluaties en praktijkervaringen bevestigen de effectiviteit van metoclopramide bij de behandeling van acute misselijkheid en gastroparese. Veel artsen waarderen het snelle begin van werking en de voorspelbare farmacokinetiek. Er wordt gewezen op het belang van kortdurend gebruik en monitoring van neurologische bijwerkingen. Patiënten met diabetische gastroparese melden significante verbetering van postprandiale volheid en braken. In de oncologie wordt het gewaardeerd als adjuvans bij chemotherapie-regimes.